Może słyszałeś, że Grażyna Wolszczak wygrała ze Skarbem Państwa sprawę „o smog”. Jeśli chcesz poznać odpowiedzialnych za nią prawników i poznać ich sposób na wygraną oraz kulisy sprawy – zapraszam.
Sprawcami sukcesu sprawy są radcowie prawni Radosław Górski oraz Oskar Lipiński. Z jednym z nich, mec. Lipińskim, znam się osobiście już od lat. 🙂 Działaliśmy wspólnie w Europejskim Stowarzyszeniu Studentów Prawa ELSA Poland – on w ELSA Szczecin, ja w ELSA Gdańsk. Dziś chciałbym Ci przedstawić bliżej jego i tę „smogową” sprawę, więc Oskar odpowie na kilka pytań.
Jak sprawa się rozpoczęła, jak trafili do Was ludzie zainteresowani „pozwaniem państwa za smog”?
Sprawa rozpoczęła się, gdy do Kancelarii zwróciła się o pomoc pani Katarzyna Ankudowicz, aktorka telewizyjna i teatralna, będąca już wcześniej w innej sprawie klientką mec. Górskiego, z którym wspólnie prowadzimy procesy dotyczące smogu. Pani Katarzyna czuła się pokrzywdzona, generalnie rzecz ujmując, stanem jakości powietrza w Polsce. Po kilkutygodniowych analizach prawnych zaproponowaliśmy klientce wystąpienie z powództwem o ochronę dóbr osobistych w tej sprawie. W krótkim czasie sprawą zainteresowało się kilka znanych osób, w tym Jerzy Stuhr, Zofia Czerwińska, Lesław Żurek, Mariusz Szczygieł i Grażyna Wolszczak-Sikora, które również uważały, że stan powietrza w Polsce i zaniechania Państwa i samorządu w tym zakresie, naruszają ich dobra osobiste. Tak powstała akcja #pozywamsmog, której ambasadorami zostały ww. osoby.
Jaka była podstawa prawna, na której opierał się pozew?
Zasadniczą podstawą prawną żądania są przepisy kodeksu cywilnego dotyczące ochrony dóbr osobistych. W uzasadnieniu żądania wskazujemy na naruszenie przez stronę przeciwną szeregu przepisów prawa krajowego, ale również przepisów prawa europejskiego i międzynarodowego, w tym Dyrektywy CAFE oraz Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności.
Jaka była argumentacja strony przeciwnej?
Argumentacja strony przeciwnej była wielowątkowa i nie sposób tu wymienić wszystkich argumentów pozwanej. Przede wszystkim strona przeciwna wskazywała, że nie może być mowy o jej odpowiedzialności za naruszenie dóbr osobistych powódki, z uwagi na fakt, że od wielu lat pozwana podejmuje szereg działań w zakresie poprawy jakości powietrza w Polsce. Ponadto, strona przeciwna wskazywała, że nie istnieje takie dobro osobiste jak np. prawo do życia w czystym środowisku i w związku z tym nie może być mowy o jego ochronie.
Dlaczego według Was była nieskuteczna?
Od początku wskazywaliśmy, że argumentacja ta jest chybiona, albowiem Państwo jest rozliczane nie z tego co zrobiło, ale z tego co zrobiło skutecznie. Rolą Państwa jest to, aby stan powietrza w Polsce odpowiadał normom i Państwo nie może zwolnić się z tego obowiązku wskazując, że podejmuje wiele, ale nieskutecznych i spóźnionych działań. Warto tutaj przytoczyć być może bardziej jaskrawy przykład: obywatel, który nie płaci podatków, lecz robi wszystko, aby temu sprostać, nie zostaje zwolniony z obowiązku zapłaty podatku tylko z tego powodu, że bardzo się starał. Podobnie jest ze sprawą smogu. Państwo ma działać skutecznie, a nie tylko się starać. Naszą argumentację w tym zakresie potwierdził również sąd w ustnych motywach rozstrzygnięcia. Sąd wskazał, że działania Skarbu Państwa w zakresie ochrony jakości powietrza w naszym kraju były spóźnione i nieskuteczne.
Co do istnienia prawa do życia w czystym środowisku jako dobra osobistego, to stanowisko pozwanej w tym zakresie było również chybione i sprzeczne z orzecznictwem Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, a także doktryną prawa, do której dotarliśmy. Analiza tych źródeł prowadzi bowiem do wniosku, że takie dobro osobiste nie tylko istnieje, ale stanowi również prawo człowieka. Naszym zdaniem, potwierdzonym również przez sąd, zaniechania Państwa w zakresie ochrony powietrza naruszają również prawo do wolności, a także prawo do prywatności i poszanowania miejsca zamieszkania.
Czy spodziewacie się, że sprawa trafi do sądu wyższej instancji?
Oczywiście, że tak. Ministerstwo Środowiska już zapowiedziało apelację w tej sprawie.
Na jakim etapie są inne prowadzone przez Was sprawy „smogowe”?
W toku są aktualnie indywidualne postępowania pozostałych ambasadorów akcji #pozywamsmog, w tym Jerzego Stuhra, Zofii Czerwińskiej, Lesława Żurka, Mariusza Szczygła oraz Katarzyny Ankudowicz. Kolejne rozprawy już w lutym i marcu tego roku.
W przygotowaniu jest również pozew w postępowaniu grupowym, który będzie dotyczył ustalenia odpowiedzialności Skarbu Państwa za szkodę i krzywdę członków grupy (zarówno już poniesioną, jak i mogącą powstać w przyszłości), a wynikającą z zaniechań jednostek organizacyjnych Skarbu Państwa przy wykonywaniu władzy publicznej. Pozew ten zamierzamy złożyć do końca pierwszej połowy tego roku. Więcej informacji na stronie www.pozywamsmog.eu.
Co należy zrobić, żeby pozywając o smog skorzystać z Waszego wsparcia prawnego?
W sprawach indywidualnych zapraszam do kontaktu z Kancelarią pod numerem tel. +48 22 290 35 75, mailowo: sekretariat@gorski-radcaprawny.pl lub korespondencyjnie pod adresem: ul. Żurawia 6/12, lokal 773, piętro VII, 00-503 Warszawa.
W sprawie postępowania grupowego zapraszam natomiast do kontaktu przez formularz zgłoszeniowy znajdujący się na stronie www.pozywamsmog.eu lub mailowo: smog@gorski-radcaprawny.pl.
Jeśli chcesz, by i Tobie Kancelaria pomogła w pozwie o smog, skontaktuj się z nią wskazanymi wyżej drogami lub przez LinkedIn – tu link do profilu. Jeśli spodobały Ci się moje elsowe znajomości, zobacz gościnny wpis mediatora Mateusza Gierczaka. A jeśli chcesz więcej wywiadów – zobacz ten z fryzjerem, który ogolił ZAiKS!
Dzięki, że mnie odwiedziłeś 🙂
