Crowdfunding jest na tym blogu praktycznie od początku – choćby w tym wpisie z 2017 czy analizie aspektów prawnych zrzutki na rozbite przez kolumnę samochodów Pani Premier autko. Ale od tego czasu po pierwsze pojawiło się trochę zmian, a po drugie – odezwał się do mnie r.pr. dr Wiktor Czeszejko-Sochacki, LL.M. i to on opowie nam dziś o tym temacie.
Niniejszy wpis dotyczy 2 rodzajów finansowania społecznościowego (crowdfundingu) – inwestycyjnego i dłużnego, tj. tych uregulowanych w ustawie z dnia 7 lipca 2022 r. o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom oraz w Rozporządzeniu (UE) 2020/1503 (ECSP).
Czym jest finansowanie społecznościowe inwestycyjne i dłużne?
Crowdfunding to ciekawa alternatywa dla tradycyjnych źródeł pozyskiwania kapitału zewnętrznego zwłaszcza teraz, gdy banki i inwestorzy niechętnie lokują pieniądze w ryzykowne projekty. Polega na zbieraniu pieniędzy na cele o charakterze prywatnym, artystycznym, społecznym czy biznesowym, inaczej mówiąc jest to forma finansowania określonych projektów przez społeczność Internetową. Polega na pozyskiwaniu środków finansowych na realizację projektu/ów od wielu inwestorów.
Ustawa z dnia 7 lipca 2022 r. o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom określa szczególne wymogi prowadzenia działalności w zakresie świadczenia usług finansowania społecznościowego dla przedsięwzięć gospodarczych i wskazując organizację i tryb wykonywania nadzoru nad dostawcami usług finansowania społecznościowego dla przedsięwzięć gospodarczych, zgodnie z art. 1 ww. ustawy.
Ustawę tę stosuje się wyłącznie do usług finansowania społecznościowego dla przedsięwzięć gospodarczych czyli nie do konsumentów).
Ustawodawca unijny postanowił stworzyć jedno uniwersalne rozwiązanie, które ureguluje crowdfunding oraz działanie platform crowdfundingowych na poziomie całej UE, niektóre kwestie pozostawiając jednak w gestii regulacji poszczególnych państw.
Rozporządzenie ECSP obowiązuje w UE od dnia 10 listopada 2021 r., dopiero jednak wejście w życie Ustawy o finansowaniu społecznościowym zapewni jego stosowanie w Polsce.
Ustawodawca unijny postanowił stworzyć jedno uniwersalne rozwiązanie (rozporządzenie ECSP), które reguluje crowdfunding oraz działanie platform na poziomie całej UE, pozostawiając jednak niektóre kwestie w gestii regulacji poszczególnych państw.
Z crowdfunding inwestycyjnym (nazywanym też udziałowym) mamy do czynienia, gdy finansujący, w zamian za dokonaną wpłatę finansową, otrzymują w ramach świadczenia wzajemnego odpowiednią liczbę jednostek uczestnictwa w przedsiębiorstwie (spółce) beneficjenta (np. udziałów czy akcji w kapitale zakładowym spółki beneficjenta). Finansujący stają się tym samym inwestorami, a zarazem udziałowcami/ akcjonariuszami w przedsiębiorstwie (spółce) beneficjenta. Crowdfunding dłużny jest społecznościową pożyczką pieniędzy. Zakłada zwrot kapitału wraz z ustalonym z góry stałym oprocentowaniem. Udzielenie pożyczki lub objęcie obligacji związane są z ustanowieniem określonych zabezpieczeń tak, aby w maksymalny sposób uprawdopodobnić zwrot kapitału w określonym czasie.
W związku z powyższym polecam zapoznanie się z moją książką pt. Crowdfunding – finansowanie społecznościowe. Aspekty prawne. Jest to pierwsza w Polsce książka poświęcona tej tematyce.
Poniżej przedstawiam, moim zdaniem najważniejsze, wybrane zagadnienia dotyczące ww. zagadnienia.
- Terminy administracyjne
Przed wydaniem zezwolenia, KNF, w terminie 25 dni roboczych od otrzymania wniosku o wydanie zezwolenia, ocenia jego kompletność, sprawdzając, czy przedłożono wszystkie wymagane informacje. Jeśli wniosek nie jest kompletny, Komisja określa termin przekazania przez potencjalnego dostawcę brakujących informacji. Gdy po tym terminie wniosek wciąż nie będzie kompletny, KNF może odmówić rozpatrzenia go i zwróci przedłożone dokumenty. W terminie 3 miesięcy od dnia otrzymania kompletnego wniosku, KNF wydaje w pełni uzasadnioną decyzję o udzieleniu zezwolenia lub jego odmowie. KNF może podjąć decyzję odmowną, jeżeli istnieją obiektywne i możliwe do wykazania powody, aby przypuszczać, że organ zarządzający potencjalnego dostawcy mógłby stwarzać zagrożenie dla skutecznego, prawidłowego i ostrożnego zarządzania tym podmiotem, ciągłości jego działania i odpowiedniego uwzględnienia interesów jego klientów oraz integralności rynku.
Dostawcy usług finansowania społecznościowego mają obowiązek, bez zbędnej zwłoki, powiadamiać KNF o wszelkich istotnych zmianach warunków uzyskania zezwolenia.
KNF ma też uprawnienia, aby cofnąć zezwolenie.
- Bez zgody KNF na finansowanie społecznościowe nie będzie transakcji crowdfoundingowych
Na podstawie art. 48 ust. 1 rozporządzenia ECSP dostawcy usług finansowania społecznościowego mogą kontynuować, zgodnie z mającym zastosowanie prawem krajowym, świadczenie usług, które są objęte jego zakresem, do dnia 10.11.2022 r. lub do czasu uzyskania zezwolenia KNF, w zależności od tego, co nastąpiło wcześniej). Jeśli po okresie przejściowym, platformy crowdfundingowe będą działać bez zezwolenia KNF, zapłacą wspomnianą już grzywnę w wysokości do 5 mln zł. Wyraźnie wskazuje na to art. 37 ust. 1 ustawy r. o finansowaniu społecznościowym (oraz rozporządzenie ECSP):
- grzywną do 5 mln zł może zostać ukarany:
– ten, kto prowadzi wspomnianą platformę bez zezwolenia działając w imieniu lub w interesie osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej (art. 37, ust. 2 ustawy o crowdfoundingu);
– kto wykonuje działalność polegającą na prowadzeniu publicznie dostępnego internetowego systemu informacyjnego kojarzącego inwestorów lub pożyczkodawców z właścicielami projektów ubiegającymi się o finansowanie przedsięwzięć gospodarczych ze środków pochodzących z emitowanych przez nich papierów wartościowych (w rozumieniu art. 3 pkt. 1 ustawy z 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi) lub udzielonych im pożyczek w sposób inny niż jako dostawca usług finansowania społecznościowego (art. 38 ustawy o crowdfoundingu).
- grzywną do 10 mln zł albo karze pozbawienia wolności do dwóch lat, albo obu tym karom łącznie podlega – jeśli chodzi o pożyczki:
– ten, kto dokonuje oferty finansowania społecznościowego związanej z udzielaniem przez inwestorów pożyczek, bez udostępnienia do publicznej wiadomości arkusza kluczowych informacji inwestycyjnych (art. 40 ustawy o crowdfoundingu).
Zgodnie z art. 22 ust. 4 ustawy o finansowaniu społecznościowym, KNF może, w drodze decyzji, nakazać dostawcy usług finansowania społecznościowego albo podmiotowi, któremu cofnięto zezwolenie, przeniesienie na inną platformę crowdfundingowa praw i obowiązków wynikających z umów zawartych z właścicielami projektów oraz z inwestorami. Decyzja jest wydawana po uzyskaniu zgody przejmującego dostawcy usług finansowania społecznościowego oraz klientów dotychczasowego dostawcy. Na podstawie art. 5 omawianej ustawy, dotychczasowa platforma wydaje przejmującej jej usługi, dokumenty dotyczące umów zawartych z inwestorami i właścicielami projektów.
Jeśli KNF nie wyda wspomnianej wyżej decyzji albo gdy nie dojdzie do przeniesienia praw i obowiązków, wówczas dotychczasowa platforma musi niezwłocznie zawiadomić KNF o wyznaczeniu podmiotu przechowującego dokumenty dotyczące umów zawartych przez tę platformę z inwestorami i właścicielami projektów.
- OPLATY
Udzielenie zezwolenia na prowadzenie działalności crowdfundingowej podlega opłacie w wysokości nie wyższej niż równowartość 4,5 tys. euro. Kwota wyznaczana będzie na podstawie średniej wartości przychodów podmiotu ubiegającego się o zezwolenie w ostatnich trzech latach. Dolny limit opłaty wynosi 750 euro. Dodatkowo, prowadzenie działalności crowdfundingowej wiąże się z obowiązkiem wnoszenia rocznych opłat na pokrycie kosztów nadzoru sprawowanego przez KNF.
r.pr. dr Wiktor Czeszejko-Sochacki, LL.M.
Twórca bloga prawniczego Lexalert.pl
